ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΤΙΔA
(ή ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ)
ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ (ή ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ)
Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι μια μορφή αρθρίτιδας που επηρεάζει κυρίως τη σπονδυλική στήλη, αν και μπορούν να εμπλακούν και άλλες αρθρώσεις. Προκαλεί φλεγμονή στους σπονδύλους που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό, χρόνιο πόνο και δυσφορία.
Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις, αυτή η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε αγκύλωση – σχηματισμός νέου οστού στη σπονδυλική στήλη.
Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει φλεγμονή, πόνο και δυσκαμψία σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως στους ώμους, στα ισχία, στα πλευρά, στα πέλματα και στις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών. Μερικές φορές τα μάτια μπορεί να εμπλακούν (γνωστά ως ιρίτιδα ή ραγοειδίτιδα) και – σπάνια – μπορεί να επηρεαστούν οι πνεύμονες και η καρδιά.
Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας είναι η συμμετοχή των ιερολαγονίων αρθρώσεων κατά την εξέλιξη της νόσου.
Συμπτώματα
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πορεία της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας ποικίλλει σημαντικά από άτομο σε άτομο. Το ίδιο μπορεί και η εμφάνιση των συμπτωμάτων. Αν και τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν να εμφανίζονται στα τέλη της εφηβείας ή στην αρχή της ενηλικίωσης, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε παιδιά ή πολύ αργότερα στη ζωή. Τα πιο συνηθισμένα πρώιμα συμπτώματα της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας είναι ο συχνός πόνος και δυσκαμψία στο κάτω μέρος της πλάτης και των γλουτών, ο οποίος εμφανίζεται σταδιακά κατά τη διάρκεια μερικών εβδομάδων ή μηνών. Στην αρχή, η ενόχληση μπορεί να γίνει αισθητή μόνο από τη μία πλευρά ή και στις δύο πλευρές εναλλάξ. Ο πόνος είναι συνήθως βύθιος και διάχυτος, παρά εντοπισμένος.
Αυτός ο πόνος και η δυσκαμψία είναι συνήθως χειρότερος το πρωί και κατά τη διάρκεια της νύχτας, αλλά μπορεί να βελτιωθεί με ένα ζεστό ντους ή ελαφριά άσκηση. Επίσης, στα αρχικά στάδια της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας, μπορεί να υπάρχει απώλεια όρεξης και γενική κόπωση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο πόνος στην πλάτη είναι φλεγμονώδης και όχι μηχανικός.
Ο πόνος γίνεται συνήθως επίμονος (χρόνιος) και γίνεται αισθητός και στις δύο πλευρές, συνήθως διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες. Κατά τη διάρκεια μηνών ή ετών, η δυσκαμψία και ο πόνος μπορούν να εξαπλωθούν στη σπονδυλική στήλη και στον αυχένα. Ο πόνος και η ευαισθησία εξαπλώνονται στα πλευρά, στις ωμοπλάτες, στα ισχία, στους μηρούς και στα πέλματα.
Ποικίλα επίπεδα κόπωσης μπορεί επίσης να προκύψουν από τη φλεγμονή που προκαλείται από την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Το σώμα πρέπει να καταναλώνει ενέργεια για να αντιμετωπίσει τη φλεγμονή, προκαλώντας έτσι κόπωση. Επίσης, η ήπια έως μέτρια αναιμία, η οποία μπορεί επίσης να προκληθεί από τη φλεγμονή, μπορεί να συμβάλει σε ένα συνολικό αίσθημα κόπωσης.
Άλλα συμπτώματα
Σε μια μειονότητα ατόμων, ο πόνος δεν ξεκινά στο κάτω μέρος της πλάτης, ή ακόμα και στο αυχένα, αλλά σε μια περιφερική άρθρωση όπως το ισχίο, τον αστράγαλο, τον αγκώνα, το γόνατο, την πτέρνα ή τον ώμο. Αυτός ο πόνος προκαλείται συνήθως από ενθεσίτιδα, φλεγμονή της περιοχής όπου συνδέεται ένας σύνδεσμος ή τένοντας στα οστά. Η φλεγμονή και ο πόνος στις περιφερειακές αρθρώσεις είναι πιο συχνές σε νεαρά άτομα με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση αφού, χωρίς την άμεση παρουσία πόνου στην πλάτη, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα μπορεί να μοιάζει με κάποια άλλη μορφή αρθρίτιδας.
Πολλά άτομα εμφανίζουν επίσης φλεγμονή του εντέρου, η οποία μπορεί να σχετίζεται με τη νόσο Crohn ή την ελκώδη κολίτιδα.
Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα συνοδεύεται συχνά από ιρίτιδα ή ραγοειδίτιδα (φλεγμονή των οφθαλμών). Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα θα εμφανίσουν φλεγμονή του οφθαλμού τουλάχιστον μία φορά. Σημεία ιρίτιδας ή ραγοειδίτιδας είναι: Τα μάτια είναι επώδυνα και κόκκινα, υπάρχει θολή όραση και ευαισθησία στο έντονο φως.
Διάγνωση
Μια ενδελεχής φυσική εξέταση, συμπεριλαμβανομένων των ακτινογραφιών, του ατομικού ιατρικού ιστορικού και του οικογενειακού ιστορικού, καθώς και εξετάσεις αίματος (συμπεριλαμβανομένης μιας εξέτασης για HLA-B27) είναι παράγοντες που βοηθούν στη διάγνωση.
Φυσική εξέταση
Τα συνολικά σημεία που λαμβάνονται υπόψη κατά τη διάγνωση της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας είναι:
– Η έναρξη νόσου είναι συνήθως κάτω των 45 ετών.
– Ο πόνος επιμένει για περισσότερο από τρεις μήνες (δηλ. είναι χρόνιος).
– Ο πόνος στη σπονδυλική στήλη και η δυσκαμψία επιδεινώνονται με την ακινησία, ειδικά τη νύχτα και νωρίς το πρωί.
– Ο πόνος στη σπονδυλική στήλη και η δυσκαμψία τείνουν να ανακουφίζονται με τη σωματική δραστηριότητα και την άσκηση.
Μια φυσική εξέταση συνεπάγεται την αναζήτηση θέσεων φλεγμονής. Έτσι, ο γιατρός σας πιθανότατα θα ελέγξει για πόνο και ευαισθησία κατά μήκος της πλάτης, των οστών της πυέλου, των ιερολαγονίων αρθρώσεων, του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος και των πελμάτων. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ελέγξει για περιορισμούς στην κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης προς όλες τις κατευθύνσεις και για τυχόν περιορισμό της εκπνοής του στήθους.
Λαμβάνονται επίσης υπόψη άλλα συμπτώματα και δείκτες, όπως ιστορικό ιρίτιδας ή ραγοειδίτιδας (φλεγμονή του οφθαλμού), ιστορικό γαστρεντερικών νοσημάτων (για παράδειγμα, η παρουσία νόσου Crohn ή ελκώδους κολίτιδας) και οικογενειακό ιστορικό σπονδυλαρθρίτιδας, καθώς και κόπωση λόγω της παρουσίας φλεγμονής.
Εξετάσεις αίματος και τεστ HLA-B27
Πρώτον, το HLA-B27 είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό γονίδιο που βρίσκεται στο 8% του πληθυσμού της Καυκάσιας φυλής. Σε γενικές γραμμές, όχι περισσότερο από 2% των ανθρώπων που γεννιούνται με αυτό το γονίδιο θα αναπτύξουν τελικά σπονδυλίτιδα.
Δεύτερον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το τεστ HLA-B27 δεν είναι διαγνωστικό τεστ για αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Επίσης, η σχέση μεταξύ αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και HLA-B27 ποικίλλει μεταξύ διαφορετικών εθνικών και φυλετικών ομάδων. Μπορεί να είναι ένας πολύ ισχυρός δείκτης στο ότι περισσότερο από το 95% των ανθρώπων στον πληθυσμό της Καυκάσιας φυλής με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα έχουν θετικό τεστ HLA-B27. Ωστόσο, σχεδόν το 80% των ασθενών με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα από χώρες της Μεσογείου και μόνο το 50% των Αφροαμερικανών ασθενών με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι θετικοί στο HLA-B27.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει μεμονωμένη εξέταση αίματος για αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να είναι χρήσιμες. Οι αυξημένες τιμές ΤΚΕ και C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) είναι συνήθως ένδειξη φλεγμονής. Ωστόσο, τα αυξημένα επίπεδα αυτών των δεικτών δεν υπάρχουν σε όλους τους ασθενείς και, όταν είναι, μπορεί να οφείλονται σε άλλες αιτίες όπως αναιμία, λοίμωξη ή καρκίνο. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι λιγότερο από το 70% των ατόμων με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα έχουν αυξημένα επίπεδα ΤΚΕ.
Τέλος, δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και ρευματοειδούς παράγοντα (που σχετίζεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα) και των αντιπυρηνικών αντισωμάτων (που σχετίζονται με τον λύκο).
Το χαρακτηριστικό της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας
Το χαρακτηριστικό της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας είναι η συμμετοχή των ιερολαγονίων αρθρώσεων. Μερικοί γιατροί εξακολουθούν να βασίζονται σε ακτινογραφίες, οι οποίες να δείξουν διαβρωτικές βλάβες τυπικές της ιερολαγονίτιδας, η οποίας είναι φλεγμονή στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις. Η χρήση της ακτινογραφίας για την ανίχνευση αυτής της συμμετοχής μπορεί να είναι προβληματική, διότι μπορεί να χρειαστούν επτά έως 10 χρόνια εξέλιξης της νόσου, ώστε οι αλλαγές στις ιερολαγονίες αρθρώσεις να είναι αρκετά σοβαρές για να εμφανιστούν σε απλή ακτινογραφία.
Μια άλλη επιλογή είναι να χρησιμοποιηθεί η μαγνητική τομογραφία (MRI) για να ελεγχθεί η συμμετοχή των ιερολαγονίων αρθρώσεων, η οποία μπορεί να καταδείξει βλάβες συμβατές με ιερολαγονίτιδα σε πολύ πρώιμα στάδια της νόσου.
Θεραπεία
Η θεραπεία στοχεύει:
– Στην ανακούφιση του πόνου και της δυσκαμψίας στη σπονδυλική στήλη.
– Στη διατήρηση της σπονδυλικής στήλης σε ευθεία θέση.
– Στην αποτροπή της καταστροφής των αρθρώσεων.
– Στη διατήρηση της λειτουργίας και της κινητικότητας των αρθρώσεων.
– Στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η πρώιμη, επιθετική θεραπεία είναι το κλειδί για την πρόληψη μακροχρόνιων επιπλοκών και βλαβών στις αρθρώσεις. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει φάρμακα, μη φαρμακευτικές θεραπείες, υγιεινό τρόπο ζωής, και σπάνια χειρουργική επέμβαση.
Φάρμακα
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ): Τα ΜΣΑΦ είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα για τη θεραπεία της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και για την ανακούφιση από τον πόνο.
Αντιρευματικά φάρμακα που τροποποιούν τη νόσο (DMARDs): Τα συμβατικά DMARDs δεν χρησιμοποιούνται συνήθως σε άτομα με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Η σουλφασαλαζίνη, ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς με φλεγμονή στις περιφερικές αρθρώσεις.
Βιολογικοί παράγοντες: Ένας τύπος DMARD, οι βιολογικοί παράγοντες, στοχεύουν σε ορισμένες πρωτεΐνες και διαδικασίες για τον έλεγχο της νόσου. Οι βιολογικοί παράγοντες που λειτουργούν καλύτερα για την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι αναστολείς του TNF και αναστολείς της IL-17.
Κορτικοστεροειδή: H ένεση στεροειδών σε γόνατο ή ώμο μπορεί να προσφέρει γρήγορη ανακούφιση.
Άσκηση
Η τακτική φυσική δραστηριότητα αποτελεί κρίσιμο μέρος της διαχείρισης της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας. Βοηθά στην πρόληψη της δυσκαμψίας και διατηρεί το εύρος κίνησης στον αυχένα και την πλάτη. Το περπάτημα, το κολύμπι και η γιόγκα μπορούν να βοηθήσουν στην ευκαμψία και τη στάση του σώματος.
Ώρες λειτουργίας ιατρείου
Δευτέρα-Τετάρτη-Πέμπτη
15:00-21:30